Անընդհատ ֆունկցիա

Ֆունկցիան մաթեմատիկայում, երկու բազմությունների տարրերի միջև համապատասխանության կանոն է, ըստ որի առաջինի յուրաքանչյուր տարր համապատասխանում է երկրորդ բազմության մեկ և միայն մեկ տարրին։

Ֆունկցիայի մաթեմատիկական հասկացությունն արտահայտում է ինտուիտիվ գաղափար այն մասին, թե ինչպես է մի մեծությունն ամբողջությամբ որոշում մեկ այլ մեծության արժեքը։ Այսպիսով {\displaystyle x}x փոփոխականի արժեքը եզակիորեն որոշում է {\displaystyle x^{2}}x^{2} արտահայտության արժեքը, իսկ ամսվա արժեքը որոշում է դրան հաջորդող ամսվա արժեքը։ Ֆունկցիայի «կենցաղային» օրինակ է այն, որ յուրաքանչյուր մարդու կարելի է միանշանակ համապատասխանեցնել նրա կենսաբանական հորը։

Նմանապես, կանխորոշված ​​ալգորիթմը, հաշվի առնելով մուտքային տվյալների արժեքը, որոշում է ելքային տվյալների արժեքը։

Հաճախ «ֆունկցիա» տերմինը հասկացվում է որպես թվային ֆունկցիա, այսինքն՝ ֆունկցիա, որը մի թվին համապատասխանեցնում է մյուսին։ Այս ֆունկցիաները հարմար է ներկայացնել գրաֆիկների տեսքով։

Անընդհատ ֆունկցիա {\displaystyle [a,b]} հատվածի վրա որոշված մեկ իրական փոփոխականի{\displaystyle y=f(x)}{\displaystyle y=f(x)}

ֆունկցիան կոչվում է անընդհատ {\displaystyle [a,b]}-ի {\displaystyle x_{0}} կետում, եթե {\displaystyle \lim _{x\to x_{0}}f(x)}

սահմանը գոյություն ունի և հավասար է {\displaystyle f(x_{0})}–ի, կամ, համարժեքորեն, եթե յուրաքանչյուր \varepsilon>0 թվի համար գոյություն ունի այնպիսի {\displaystyle \delta >0} թիվ, որ<img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/b2f902c12a7f7e5be35218a7d6f5cde43e036d86" alt="{\displaystyle |x-x_{0}|

անհավասարությունից հետևում է<img src="https://wikimedia.org/api/rest_v1/media/math/render/svg/59c85be121472f6c05895e45cbbdcdbe0b2d4e6e" alt="{\displaystyle |f(x)-f(x_{0})|,

որտեղ {\displaystyle x\in [a,b]}։

Եթե f(x)–ն անընդհատ չէ x_{0} կետում, ապա կոչվում է խզվող այդ կետում։

Ֆունկցիան անընդհատ է {\displaystyle [a,b]}-ում, եթե այն անընդհատ է {\displaystyle [a,b]}-ի յուրաքանչյուր կետում։ Համանման եղանակով սահմանվում է նաև մի քանի իրական փոփոխականների ֆունկցիաների անընդհատությունը։ Բոլոր տարրական ֆունկցիաներն անընդհատ են իրենց որոշման տիրույթներում։

Մասնավորաբար, բազմանդամը, {\display{\displaystyle \sin x,\cos x,a^{x}(a>0)} և այլն ֆունկցիաներն անընդհատ են թվային առանցքի յուրաքանչյուր կետում։ Եթե f(x),{\displaystyle g(x)} ֆունկցիաներն անընդհատ են {\displaystyle [a,b]}-ում, ապա {\displaystyle f(x)\cdot g(x),f(x)+g(x),\alpha f(x)}

ֆունկցիաները, որտեղ \alpha -ն իրական թիվ է, ևս անընդհատ են {\displaystyle [a,b]}-ում։

Եթե բացի այդ {\displaystyle g(x)}–ը զրո չի դառնում {\displaystyle [a,b]}-ի ոչ մի կետում, ապա{g(x)}}}{\displaystyle {\frac {f(x)}{g(x)}}}-ը ևս անընդհատ է {\displaystyle [a,b]}-ում։

Եթե f(x) ֆունկցիան անընդհատ է {\displaystyle [a,b]}-ում, ապա գոյություն ունեն {\displaystyle [a,b]}–ի այնպիսի {\displaystyle c} և d կետեր, որ կամայական {\displaystyle x\in [a,b]} կետի համար {\displaystyle f(c)\leqslant f(x)\leqslant f(d)}, ընդ որում f(x)–ն ընդունում է {\displaystyle [f(c),f(d)]} հատվածին պատկանող յուրաքանչյուր արժեք։ Անընդհատ ֆունկցիան կարելի է հավասարաչափ մոտարկել բազմանդամներով։

Պարզվում է, որ այդ հատկությունը բնորոշ է միայն անընդհատ ֆունկցիայի համար, և այն կարելի է դնել հատվածում անընդհատ ֆունկցիայի սահմանման հիմքում («կոնստրուկտիվ» սահմանում)։

«Старуха Изергиль»

Глава 1

Истории, которые рассказывает автор своим читателям, он слышал в Бессарабии, работая вместе с молдаванами на сборе винограда. В один из вечеров, закончив трудиться, все работники ушли к морю, а в тени винограда остались отдыхать только автор и пожилая женщина по имени Изергиль.

Наступил вечер, по степи плыли тени облаков, и Изергиль, показывая на одну из теней, назвала ее Ларрой, и поведала автору древнюю легенду.

В одной стране, где земля щедра и красива, жило счастливо человеческое племя. Люди охотились, пасли стада, отдыхая, пели и веселились. Как-то раз во время пира орел унес одну из девушек. Она вернулась только через двадцать лет и привела с собой красивого и статного юношу. Оказалось, все прошедшие годы украденная соплеменница жила с Орлом в горах, и юноша – сын Орла. Когда Орел стал стареть, он бросился с высоты на скалы и погиб, а женщина решила вернуться домой.

Сын царя птиц внешне не отличался от людей, лишь «глаза были холодны и горды». Он непочтительно разговаривал со старейшинами, а на других людей и вовсе смотрел свысока, говоря, что «таких, как он, нет больше».

Старейшины рассердились и приказали ему идти туда, куда хочет, – ему не было места в племени. Юноша подошел к дочери одного из них и обнял. Но та, боясь гнева отца, оттолкнула его. Сын орла ударил девушку, она упала и умерла. Юношу схватили и связали. Долго думали соплеменники, какое наказание ему выбрать. Послушав мудреца, люди поняли, что «наказание – в нем самом» и просто отпустили юношу.

Героя стали называть Ларра – «отверженный». Много лет жил Ларра, вольно обитая возле племени: воровал скот, крал девушек. Стрелы людей не брали его, прикрытого «невидимым покровом высшей кары». Но однажды Ларра приблизился к племени, дав понять людям, что не будет защищаться. Кто-то из людей догадался, что Ларра хочет умереть – и никто не стал нападать на него, не желая облегчить его участь.

Видя, что не погибнет от рук людей, хотел юноша убить себя ножом, но тот сломался. Земля, об которую бился головой Ларра, уходила из-под него. Убедившись, что сын орла не может умереть, люди племени обрадовались и ушли прочь. С тех пор, оставшись совсем один, гордый юноша бродит по миру, уже не понимая языка людей и не зная, что ищет. «Ему нет жизни, и смерть не улыбается ему». Так был наказан человек за свою непомерную гордость.

До собеседников с берега донеслось чудесное пение.

Глава 2

Старуха Изергиль сказала, что так красиво могут петь только те, кто влюблен в жизнь. Ей «хватило крови» дожить до своих лет именно потому, что любовь была сутью ее жизни. Изергиль рассказала автору о своей молодости. Перед ним проходили один за другим образы любимых старухи Изергиль.

Рыбак с Прута, первая любовь героини. Гуцул, повешенный властями за разбой. Богатый турок, с шестнадцатилетним сыном которого сбежала Изергиль из гарема «от скуки» в Болгарию. Маленький монах-поляк, «смешной и подлый», которого за обидные слова героиня, подняв, сбросила в реку. «Достойный пан с изрубленным лицом», любивший подвиги (ради него отказалась Изергиль от любви мужчины, осыпавшего ее золотыми монетами). Венгр, ушедший от Изергиль (его нашли в поле с простреленной головой). Аркадэк, красавец шляхтич, спасенный героиней из плена, последняя любовь сорокалетней Изергиль.

О разных минутах своей «жадной жизни » поведала собеседнику женщина. Пришло время, когда она поняла – пора обзавестись семьей. Уехав в Молдавию, вышла замуж и уже около тридцати лет живет здесь. К моменту, когда автор познакомился с ней, мужа не было в живых около года, а она жила с молдаванами – сборщиками винограда. Она нужна им, ей хорошо с ними.

Женщина закончила рассказ. Собеседники сидели, наблюдая за ночной степью. Вдали были видны голубые огоньки, похожие на искры. Спросив, видит ли их автор, Изергиль сказала, что это – искры «горящего сердца Данко», и начала рассказывать еще одну древнюю легенду.

Глава 3

В давние времена жили в степи гордые, жизнерадостные, не знающие страха люди. Их таборы с трех сторон окружены были дикими лесами. Однажды чужие племена пришли на землю людей и вытеснили их в глубь старого непроходимого леса, где были болота и вечный мрак. От смрада, поднимавшегося из болота, люди, которые привыкли к степным просторам, гибли один за другим.

Сильные и смелые, они могли бы пойти биться с врагами, «но они не могли умереть в боях, потому что у них были заветы, и коли б умерли они, то пропали б с ними из жизни и заветы». Люди сидели и думали, как им быть, но от тягостных мыслей ослабли они духом и в сердцах их поселился страх. Готовы они были уже сдаться врагу, но их товарищ Данко «спас всех один». Данко обратился к людям, призывая пройти сквозь лес, ведь где-то лес должен был кончиться. Столько живого огня было в глазах юноши, что люди поверили и пошли с ним.

Путь был долог и труден, сил и веры в Данко оставалось у людей все меньше. Однажды во время сильной грозы отчаялись люди. Но признаться в слабости своей не смогли, вместо этого обвинили Данко в неумении вывести их из леса. Как дикие звери, готовы были они броситься на него и убить. Юноша пожалел их, понимая, что без него соплеменники погибнут. Сердце его загорелось желанием спасти людей: ведь он любил их. Данко вырвал свое сердце из груди и поднял его высоко над головой; оно полыхало ярче, чем само солнце. Герой шел вперед и вперед, освещая «факелом великой любви к людям» дорогу. Вдруг лес закончился – перед людьми был простор степи. С радостью взглянул Данко на свободную землю – и умер.

Люди не обратили внимания на смерть юноши, не увидели они и сердца, по-прежнему пылавшего возле тела героя. Только один осторожный человек заметил сердце, и, опасаясь чего-то, наступил на него ногой. Гордое сердце, брызнув искрами вокруг, угасло. С тех пор появляются в степи те голубые огоньки, которые видел автор.

Старуха Изергиль закончила рассказ. Затихло все вокруг, и автору показалось, что даже степь зачарована благородством храброго Данко, не ждущего награды за сожженное ради людей сердце.

11.04-15.04

Урок 1

А. С. ПУШКИН

МАЛЕНЬКИЕ ТРАГЕДИИ

ОГЛАВЛЕНИЕ

Скупой рыцарь299
Моцарт и Сальери321
Каменный гость333
Пир во время чумы371

О ПРОИЗВЕДЕНИИ

«Маленькие трагедии» — условный цикл из четырёх одноактных пьес в стихах, действие которых происходит в Западной Европе в разные времена. В основе сюжета трёх пьес («Каменный гость», «Скупой рыцарь», «Моцарт и Сальери») человеческие страсти (любовь, ревность, скупость, зависть) и их драматические проявления; тема четвёртой, «Пира во время чумы», — глобальная катастрофа, которая мыслится как расплата или испытание.

  1. Дайте антонимы следующих глаголов:

Любить-ненавидеть, расставаться-воссоединяться, здороваться-прощаться, расстраиваться-радоваться, успокаиваться-волноваться, мириться-ссориться, смеяться-плакать, отказываться-принимать.

2.Восстановите текст. Вставьте вместо точек в нужной форме необходимые по смыслу однокоренные слова: интересоваться, интерес, интересный, интересен (интересны).

Знаменитый русский композитор П.И. Чайковский не ограничивался интересом только к музыке. Он глубоко интересовался философией, историей, живописью, театром и в особенности литературой. По словам друзей композитора, в душе Чайковский был литератором. Нередко он сам выступал как автор интересных текстов к своим музыкальным произведениям. Также очень интересны письма композитора, в которых П.И. Чайковский делится своими чувствами и переживаниями.

4.Составьте предложения с данными ниже глаголами. Обратите внимание на их управление. Помните, что указанные глаголы без -ся не употребляются или приобретают иной смысл.

Договариваться, надеяться, заботиться, смеяться, здороваться, прощаться, расставаться, драться, сражаться, бороться, гордиться, соревноваться, подружиться, любоваться, сомневаться, бояться.

Друзья договорились встретиться вечером.

Он надеялся, что получил хорошую оценку.

Девочка заботилась о своём щенке.

Все смеялись во время фильма.

Ученица поздоровалась с учителем.

После уроков я попрощалась с подругой.

Пара рассталась из-за ссоры.

Мальчики дрались ради девочки.

Солдаты хорошо сражались во время войны.

Старик боролся за свою жизнь.

Отец гордился свой дочкой.

Парень отказался соревноваться.

Незнакомые девочки подружились.

Мама любовалась своим малышом.

Девушка сомневалась с своём решении.

Они боялись, что потеряют друг друга.

Вставьте вместо точек пропущенные глаголы:
А. 1. Вчера я очень хорошо подготовился и хотел отвечать, но преподаватель так и не заметил меня. 2. Мой друг впервые приехал в Москву и хотел показать ему Кремль и Красную площадь. 3. В воскресенье мы все собирались поехать за город, на вокзал нас попросил приехать пораньше, чтобы вовремя взять билеты и сесть в электричку. 4. Николай спросил : «Сколько стоит этот словарь?»

Б. 1. Мальчик (учил – выучил) стихотворение час. 2. Маша (убирала 
убрала) комнату все утро. 3. Николай Иванович (читал – прочитал) газету полчаса. 4. Брат (готовился – подготовился) к докладу неделю. 5. Сестра (мыла —вымыла) посуду 20 минут. 6. Врач (осматривал – осмотрел) больного полчаса.
7. Машинистка (будет печатать – напечатает) статью 3 часа. 8. Учитель (проверял – проверил) тетради школьников полтора часа. 9. Гостиницу (строили– построили) год. 10. Вчера весь вечер мы (смотрели – посмотрели) телевизор.
11. Ты долго (читал – прочитал) эту книгу?
В. 1. Мать (готовила – приготовила) завтрак за полчаса. 2. Отец (мыл —
вымыл) машину за 40 минут. 3. Школьники (будут осматривать – осмотрят) музей за 2 часа. 4. Дети (поливали – полили) цветы в саду за час. 5. Мы (ели —поели) за 20 минут. 6. Сережа (решал – решил) задачу за четверть часа. 7. Мне (ремонтировали – отремонтировали) машину за 3 дня. 8. Дети (делали – сделали) уроки за час. 9. Студент (переводил – перевел) статью за 25 минут. 10. Друзья (играли – сыграли) партию в шахматы за 2 часа.

Домашнее задание

Чтение рассказа 

Վահանանց եւ Վարդանանց պատերզմներ

  • Ինչպիսի՞ իրավիճակ էր Արևելյան Հայաստանում 5-րդ դարի առաջին կեսին։
    428 թվականին անկում է ապրում հայ Արշակունիների թագավորությունը, որը Հայաստանի պարսկամետ կուսակցության հաղթանակներից էր։ Պարսկամետ կուսակցությունը վարում էր Հայաստանի՝ Պարսկաստանին ձուլման քաղաքականություն։ Պարսկական արքունիքն այդ քաղաքականությանը նպաստող քայլեր էր իրականացնում։ Պարսից արքունիքն աջակցում էր մի նոր աղանդավորական շարժման՝ մանիքեականության, որը քրիստոնեական և զրադաշտականության կրոնների միախառնումն էր։ Այդ քայլով պարսից արքունիքը փորձում էր խարխլել քրիստոնեության հիմքերը Հայաստանում և մտցնել պարսկական կրոնին համահունչ տարրեր, քանի որ մանիքեականությունը, ինչպես զրադաշտականությունը, պաշտում էր կրակը։ Այս աղանդին ավելի շատ հարում էր հայոց պարսկասեր կուսակցությունը։ Հայ առաքելական եկեղեցին ստիպված էր 444 թվականին Շահապիվանում եկեղեցական ժողով հրավիրել և պատիժներ սահմանել մանիքեականության աղանդին հարելու համար։ 447 թվականին Հայաստան է գալիս Դենշապուհը, որն աշխարհագիր է անցկացնում և ծանրացնում Հայաստանի հարկերը։ Այս ամենը ռամիկների շրջանում ըմբոստություն է առաջացնում ընդդեմ պարսկական տիրապետության։
  • Նկարագրե՛լ Վարդանանց պատերազմի ընթացքը։
    50 թ. Տեղի է ունենում ճակտամարտը: Հայերը անցնելով Կուր գետի ձախ ափը ազատում են բուն աղվանքը: Ապստամբ Հայերի դեմ Հազկերտը զորք է ուղարկում: Վարդան զորավարի 66-հազարանոց հայոց զորքը 451 թ. Մայիսի 26 Ավարայրի դաշտում տղմուտ գետի ափին կռվի է բռնվում Պարսկական զորքի հետ Երկու կողմերն մեծ զոհեր են տալիս զոհվում է նաև Վարդան Մամիկոնյանըիր նախարարների հետ:
  • Որո՞նք են Վարդանանց պատերազմի պատճառները և հետեւանքները:
    484 թ. թվականից կնքվեց Նավարսակի պայմանագիրը, որտեղ Պարսիկները ընդունեցին Հայերի պայմանները: Ապստամբության արդյունքներից էր նաև այն, որ Մեծ Հայքի Արցախ, Ուտիք նահանգներում և դրանց հարակից տարածքներում 484 թ. վերականգնվեց հայոց թագավորությունը, որի հիմնադիրն էր Հայկազուն-Սիսակյան տոհմից սերող Վաչագան Բարեպաշտը:
  • Վարդանանց պատերազմը կրոնակա՞ն պատերազմ է։ Հիմնավորիր ինչու՞։
    Այս պատերազմը տեղի ունեցավ այն պատճառով, որ Պարսկաստանը ուցում էր կրոնափոխ անելում միջոցով  Հայաստանը, Վիրքը և Աղվանքը Պարսկաստանին ձուլել։
  • Որո՞նք են Վահանանց պատերազմի պատճառները և հետևանքները:

Վահանաց պատերազմի պատճառները ինչպես եւ Վարդանաց պատըերազմինը Պարզկաստանին ձոլվլու վտանգն էր։ Վահան Մամիկոնյանը գնում է Պերոզ թագավորի մոտ եւ ընդունում զրադաշտականություն, բայց դա միայն փաբկանք էր։ Նա այդպես վարվեց որպեսզի հայերը մի փբոքր ավելի ազատ լինեին այն ամենի մեջ ինչ անում էին եւ կարողանային իրենց գործը ավարտին հասցնել։

Վարդանանց պատերազմը տեղի է ունեցել 450-451 թվականներին, որն ուղղված էր Սասանյան Պարսկաստանի կրոնափոխության և պարսկացման քաղաքականության դեմ: Մասնակցել են հիմնականում հայկական, մասամբ նաև՝ վրացական և աղվանական ուժեր: Սասանյան Պարսկաստանի արքա Հազկերտ Բ-ն, դիմելով «հայոց բոլոր մեծամեծերին», հատուկ հրովարտակով պահանջում էր հայերի կրոնափոխություն և զրադաշտականության ընդունում:

Ապստամբելու որոշումն ընդունվում է 449 թվականին՝ Արտաշատի ժողովում: Դրան մասնակցող հայկական իշխանական տները և հայ առաքելական եկեղեցին որոշում են չհնազանդվել և մերժել Հազկերտ Բ-ի կրոնափոխության պահանջը: Պարսկաստանի մայրաքաղաք Տիզբոն են մեկնում 11 հայ նախարար: Այնտեղ չկարողանալով խաղաղությամբ հարթել խնդիրը, նախարարները որոշում են կեղծ ուրանալ և առերես ընդունել զրադաշտականություն, որպեսզի կարողանան ողջ մնալ և վերադառնալով հայրենիք՝ կազմակերպել ապստամբական գործը: Հազկերտը նրանց հետ ուղարկում է մոգեր և զինվորականներ՝ երկիրը կրոնափոխելու համար, սակայն ամբողջությամբ չվստահելով հայ նախարարներին, պատանդ է պահում հայոց մարզպան Վասակ Սյունու երկու որդիներին և Գուգարքի բդեշխ Աշուշային:

Հայրենիքում հանդիպելով դիմադրության Անգղ և Զարեհավան բնակավայրերի մոտ, նախարարները համոզվում են, որ ժողովուրդը պատրաստ է ապստամբել: Առաջին նշանավոր ճակատամարտը տեղի է ունենում 450 թվականին Խաղխաղ հիմա,Ղազախ, Ադրբեջան քաղաքի մոտ: Այս ամենի հետ մեկտեղ Վասակ Սյունին դավաճանում է ազգային ազատագրման գործը և հեռանում իր հայրական նահանգ՝ Սյունիք: Այս իմանալով՝ Վարդան Մամիկոնյանը Ճորա պահակի ամրություններից վերադառնում է Հայաստան, ստանձնում ամբողջ զորքի հրամանատարությունը և ուղարկում նրանց երկրի տարբեր նահանգներ՝ ձմեռելու:

451 թվականի գարնանը Հազկերտը Մուշկան Նիսալավուրտի գլխավորությամբ 80-90-հազարանոց զորք է ուղարկում մարզպանական Հայաստան: Վարդան Մամիկոնյանը հավաքում է 66-հազարանոց զորքը և ընդառաջում նրան: Ի վերջո՝ զորքերը միմյանց հանդիպում են Վասպուրական աշխարհի Արտազ գավառում՝ Տղմուտ գետի ափին՝ Ավարայր կոչվող դաշտում: Ճակատամարտը սկսվում է 451 թվականի մայիսի 26-ի լուսաբացին: Վարդան Մամիկոնյանն անցնում է գետը և հուժկու գրոհով մխրճվում հակառակորդի շարքեր: Ճակատամարտը շարունակվում է մինչև երեկո և ավարտվում հայկական զորքի նահանջով դեպի լեռներ: Ավարայրի ճակատամարտից հետո շատ հայ նախարարներ ամրանում են անառիկ բերդերում և շարունակում պայքարը: Հազկերտն իր անհաջողությունը բարդում է Վասակ Սյունու վրա և նրան, հայոց կաթողիկոս Հովսեփ Վայոցձորցու, մի շարք հայ նախարարների և Ղևոնդ Երեցի հետ միասին գերեվարում Պարսկաստանի խորքեր: Երկար տառապանքներից հետո գերության մեջ ողջ մնացած նախարարներին Պերոզի գահակալության շրջանում՝ 463-464 թվականներին, թույլ է տրվում վերադառնալ հայրենիք:

Վահանանց պատերազմը տեղի է ունեցել 481-484 թվականներին, որը ուղղված էր Սասանյան Պարսկաստանի կրոնափոխության և պարսկացման քաղաքականության դեմ: Ապստամբությանը մասնակցել են հայկական, վրացական և աղվանական ուժեր:  Հայաստանում հայրենասիրական ուժերը միավորվել էին Վահան Մամիկոնյանի շուրջ, որը Վարդան Մամիկոնյանի եղբոր՝ Հմայակի որդին էր:

481 թվականին հայ նախարարները Վահան Մամիկոնյանի առաջնորդությամբ հավաքվում են  Շիրակ գավառում և որոշում ապստամբել: Տեղի են ունենում Ակոռիի, ՆԵրսեհապատի, Ճարմանայի և մի շարք այլ ճակատամարտեր ու բախումներ, որոնց արդյունքում 484 թվականին Նվարսակ գյուղում Հայաստանի և Պարսկա — ստանի միջև կնքվում է պայմանագիր: Պայմանագրի արդյունքում պարսիկները վերջնականապես հրաժարվում են կրոնափոխության մտադրությունից, և հայ իշխանները ստանում են ներքին ինքնավարություն: Պարսկական զորքը կազմված էր 7000 զինվորից, իսկ հայկականը՝ 400։ Հայերը կարծում էին որ կհասցնեն անցնել Արաքս գետը և կոչնչացնեն նրանց, սակայն նրանք ուշանում են: Պատերազմի դաշտում սպանվում են մի շարք պարսիկ մեծամեծներ սպանվում է նաև մարզպանը: Պարսիկ զորակաները շարունակում էին նոր գրոհներ մղել հայերի դեմ: Տեղի է ունենում ճակատամարտ Ներսեհապատ գյուղի մոտ և այն ավարտվում է հայերի հաղթանակով:

Թեև հայերը հաղթեցին Ակոռի ճակատամարտում, սակայն հայկական կողմը շատ անկազմակերպ էր։ Նրանք օգնություն են խնդրում վրաց արքա Վախթանգ Գորգասալից:Վախթանգ Գորգասալը հայտնում էր, որ պարսից մի ուժեղ գունդ եկել է Վրաստան և ինքը հասկանալով, որ ոչինչ չի կարող անել, քաշվել է Գուգարաց լեռները՝ հայ-վրացական սահմանը։ Նա խնդրում էր Վահանին գալ օգնության: 482թ. Վահանը փոքրաթիվ զորքով գնում է Գուգարք և այնտեղից անցնում Ճարմանայի դաշտ։ Ճարմանայի ճակատամարտում զոհվում են մարզպան Սահակ Բագրատունին և Վասակ Մամիկոնյանը։ Ճակատամարտում լուրջ վիրավորում է ստանում նաև Բաբկեն Սյունին:

484թ. Հայաստան ներխուժած պարսից զորքը ներխուժում է Արտաշատ, ապա՝ Դվին։ Հայոց զորքը շատերին ոչնչացնում է։ Պարսկակն զորագունդը հարձակվում է Բարձր Հայքում գտնվող ապստամբների մի խմբի վրա և սպանում նրանցից շատերին։ Վահան Մամիկոնյանն իր զորքով գնում և կանգ է առնում Արշկունյաաց գավառում։ Հայոց զորականների հարձակումից պարսից գնդից շատերը սպանվում են։ Պարսկաստանից լուր է ստացվում, որ պարսիկները պարտություն են կրել հեփթաղներից։ Պարսից զորքը վերադառնում է Պարսկաստան։

484թ. Նվարսակում կնքվում է պայմանագիր Վահան Մամիկոնյանի և պարսից Նիխոր զորավարի միջև։ Մի քանի օր անց Վահանը մեկնում է Տիզբոն՝ կնքելու հայ֊պարսկական հաշտություն։ Պարսից Վաղարշ թագավորը համաձայնում է բավարարել Վահանի բոլոր պահանջները՝ դադարեցնել կրոնափոխության քաղաքականությունը, կրկին թույլատրել քրիստոնեական կրոնի դավանումը, չմիջամտել հայ նախարարների ներքին գործերին և պաշտոններ չտալ հավատուրացողներին, հարգել հայ հողատեր֊նախարարների ժառանգական իրավունքները և այլն։

4-8 апреля

Обсуждение притч Карел Чапека

  1. Люди

Это просто мученье! Приходится поминутно отгонять мальчишек, чтобы они не дразнили мою собаку.

А мне приходится прогонять собак, чтобы они не кидались на мою кошку.

А мне приходится стрелять по кошкам в саду, чтобы они не охотились на птичек.

А мне приходится стрелять птиц, чтобы они не клевали моих черешен.


2. Петух

Еще не светает. Я еще не давал сигнала.

3. Дерево

Видеть далеко кругом — для этого надо высоко вырасти.

4. Воробей

Велика птица — соловей! Нас, воробьев, гораздо больше!

5. Лиса

Все живое делится на три разряда: на врагов, конкурентов и добычу.

6. Ястреб

Что такое жестокость? Борьба за жизнь, господа, всегда законна.

7. Разделение труда

Я буду смотреть, как вы работаете, а вы будете смотреть, как я ем.

8.Властитель

Я вами управляю, чтобы вы мне платили, а вы мне платите, чтобы я вам приказывал.

9. Воробей

Чтобы жаворонок был прав? Исключено. Правда — одна, и она — воробьиная.

10. Диктaтop

Я добился единомыслия. Все должны повиноваться.

11. Сообщение

Жители истреблены и город сожжен с соблюдением полного порядка и дисциплины.

12. Критик

По-моему, змее не следовало бы быть такой длинной.

13. Муха на оконном стекле

Теперь я знаю, где граница бытия.

14. Однодневка

История? Это мне ничего не говорит.

15. Паук в паутине

Ждать — тоже не легкая работа

______________________________________

М. Горький. Чтение рассказа М.Горького ,,Старуха Изергиль». Легенда о Данко.

Домашняя работа. Чтение первой части.

Обсуждение легенды. Много ли сейчас подобных Данко людей?

Обсуждение рассказа М. Горького ,,Старуха Изергиль». Проблематика рассказа.

Сочинение на тему: ,,Дети и взрослые»

Ինքնաստուգում

  1. Ներկայացնել Արմավիր մարզի զբոսաշրջության զարգացման հեռանկարները:
  2. Մշակել ռազմավարություն Արմավիր մարզի տնտեսության զարգացման վերաբերյալ:

Արմավիր մարզը շատ հարուստ է տեսարժան վայրերով, որոնք նպաստում են զբոսաշրջության զարգացմանը: Արարատի մարզում է գտնվում Խոր Վիրապը, Պարույր Սևակի տուն – թանգարան, Գառնիի տաճարը

Արմավիր մարզը շատ հարուստ է տեսարժան վայրերով, որոնք նպաստում են զբոսաշրջության զարգացմանը: Արարատի մարզում է գտնվում Խոր Վիրապը, Պարույր Սևակի տուն – թանգարան, Գառնիի տաճարը և այլ պատմամշակութային վայրեր, որոնք էլ նպաստում են զբոսաշրջության զարգացմանը:Իմ կարծիքով զբոսաշրջության զարգացմանը նպաստում է գյուղատնտեսությունը և արդյունաբերությունը: Արարատի մարզը Հայաստանի Հանրապետության առավել զարգացած գյուղատնտեսության մարզերից է: Արարատի մարզում գյուղատնտեսության զարգացման գլխավոր նախադրյալը արհեստական ոռոգումն է: Զբոսաշրջության զարգացման ճյուղերից է արդյունաբերությունը: Մարզում արդյունաբերության առաջատար ճյուղը տեղական գյուղատնտեսական հումքի՝ խաղողի, պտուղների և բանջարեղենի վերամշակման ու սննդի արդյունաբերության ճյուղերն են: Գինու-կոնյակի և պահածոների արտադրության կենտրոններն են Արտաշատ, Արարատ, Մասիս քաղաքները: Գինու-կոնյակի գործարաններ կան նաև մի շարք գյուղերում:

Անհատական նախագիծ

Գորգագործություն

Հայկական գորգագործության լեգենդները, հանելուկներն ու գաղտնիքները

Հայոց ժողովրդական արվեստի համակարգում կարևոր տեղ է գրավում գորգը, որը Հայկական լեռնաշխարհում հայտնի է Ք.ա. 4-3-րդ հազարամյակներից: Դրա վկայությունը Հայաստանի մի շարք պեղավայրերից հայտնաբերված գորգագործական մշակույթին վերաբերող բազմաբնույթ իրերն են` աշխատանքային գործիքներ ու հարմարանքներ, գործվածքի պատառիկներ, հումքի մնացորդներ և այլն: Գորգագործական մշակույթը հայոց մեջ հատկապես ծաղկում ապրեց վաղ ու զարգացած միջնադարում` հատկապես արաբական տիրապետության ու Բագրատունիների թագավորության օրոք: Այդ ժամանակաշրջանում հայկական գորգերը լայն ճանաչում ու հեղինակություն էին ձեռք բերել միջազգային շուկայում: Այդ տարիների գորգերի տեխնիկան և գեղարվեստական բարձր մակարդակի մասին վկայություններ են թողել 8-12-րդ դդ. հայ և օտար մատենագիրները: Աշխարհի տարբեր ժողովուրդներ գործվածքի այս տեսակին տեղային անվանումներից բացի տալիս են նաև ընդհանրական կապերտ (կարպետ) անունը, որը հուշում է գորգագործական արվեստի հայկական ծագումը: Հայերը գործվածքի այս տիպին անվանում են նաև գորգ, խալի, բազմակն: Ընդհանուր առմամբ հայոց գորգերին բնորոշ են բուսանախշ ու կենդանակերպ հորինվածքներն ու զարդերը, որոնք մեծամասամբ ներկայացվում են ոճավորված տեսքով` որպես խորհրդանշան ու ազգային մտածողության արտահայտման և ինֆորմացիայի հողորդման միջոց: Հայկական գորգերին բնորոշ են նաև հայատառ արձանագրությունները, որոնցում նշված են գործելու տարեթիվը, առիթը, գործողի անունը և այլն: Գորգերն ու կարպետներն ունեին տարբեր կիրառություններ. կախում էին պատերից, ծածկում փայտե հատակը, նստատեղերը, անկողինները, սնդուկները: Կարող էին ծառայել որպես վարագույր, միջնորմ, թիկնաբարձի երես և այլն: Գորգը համարվել է հարստության, շքեղության չափանիշ, այն հարսի օժիտի անբաժանելի մասն էր կազմում՝ կարպետների, խուրջինների, անկողնապարկերի հետ:

upload.wikimedia.org/wikipedia/commons/thumb/a/...

Չնայած գորգագործությունը ունի հազարամյակների պատմություն, գորգերը մինչ օրս էլ մնում են տան ամենասիրելի պարագաներ։Ժամանակի ընթացքում գորգերը կատարել են տարբեր դերեր՝ ցրտից պաշտպանվելու, սենյակում ձայների խլացման կամ տաքացման համար։Եկեք աչքի անցկացնեք մի քանի հետաքրքիր փաստեր գորգերի ու գորգագործության պատմության ու կիրառության մասին։

Աշխարհում ամենահին գորգը, որը մինչ օրս պահպանվել է, հայտնաբերել են Սիբիրում։ Գորգը ունի 2000 տարվա պատմություն և ստացել է պազիրիկյան գորգ անվանումը։ Այն կարող եք գտնել Էրմիտաժում։ Հետաքրքիրն այն է, որ հնէաբանները, ուսումնասիրելով այս 2000-ամյա գորգը, բացահայտել են՝ տասնամյակներ շարունակ գորգագործության եղանակը երբեք չի փոխվել։

Դիլիջանում բացվեց «Մշակութային վերածնունդ» գորգագործության և դեկորատիվ-  կիրառական արվեստների փառատոնը | ԱՐՄԵՆՊՐԵՍ Հայկական լրատվական ...

Խտությունը խոսում է գորգի որակի ու երկարակեցության մասին։ Գորգի երկարակեցությունն ապահովող գործոններից մեկը ոչ թե քաշն է, այլ՝ գործվածքի խտությունը: Ձեռագործ գորգերում խտությունը չափվում է մեկ քառակուսի մետրում շարքերի քանակով, իսկ մեքենայով գործված գորգերում՝ կետերով: Լավ ցուցանիշ է մեկ քմ վրա կես միլիոն և ավելի կետ խտությունը:

Գորգն աչքի է ընկնում գեղազարդման հարուստ համակարգով, գունային երանգների բազմազանությամբ և ամբողջական պատկերացում է տալիս 2500 տարի առաջ եղած գորգագործական տեխնոլոգիայի մասին։
Գտնված գորգի զարդանկարների գծագրերը ներառել են եկրաչափական
նախշեր, ոճավորված կենաց ծառի պատկերներ, կեռեր և Տ տառատեսակներ: Ըստ որոշ պատմաբանների՝ պազիրիկ գորգը պետք է վերագրել Հայկական մշակույթին, քանի որ այն գործել են Վանի թագավորությունում:
10-րդ դարում գործող հայկական գորգագործական կենտրոնները,
որոնք ներկայումս գտնվում են Պարսկաստանում, Թուրքիայում, մինչև
20-րդ դարասկզբի ցեղասպանությունը, 1000 տարի ընդգրկող ժամանակահատվածում մնացել են հայկական կարևորագուն գորգագործական
կենտրոններ:

Ըստ խտության՝ գորգերը լինում են երեք տեսակի՝

Արշակունի արքաներ ՝Խոսրով 3րդ Կոտակ,Տիրան,Արշակ Բ

Խոսրով 3-րդ Կոտակ
Տրդատ III-ին հաջորդեց Խոսրով III Կոտակը: Նա թագակալեց 330-338 թթ.- ներին: Նրա մականունը Կոտակ էր, իր կարճահասակության պատճառով: Խոսրով III-ն շարունակեց հզորացնել Հայաստանը ամրապնդելով քաղաքավարությունը: Խոսրով III-ն հայտնի է նաև իր շինարարական գործունեությամբ: Խոսրով III-ն Դվին կոչվող բլրի վրա կառուցել է Դվին անունով նոր քաղաք: Խոսրով III-ն Դվինի շուրջ տնկել է երկու արհեստական անտառներ: Անտառները կոչվեցին Խոսրովակերտ: Անտառները ձգվում էին մինչև Երասխի ափերը: Խոսրով III-ն մահացել է 338 թ-ին և իրեն թաղել են Արշակունի արքաների արքունական դամբարանում: Խոսրովին III-ին հաջորդում է իր որդի Տիրանը: Լինելով թագավոր 338-350 թվականը: Տիրանը դաշնակցում է Հռոմի հետ, Հայաստանի անկախությունը պահելու համար: Սակայն այդ պահյքարում Տիրանին չի հաջողվում հասնել հաջողության: Եվ երբ Հռոմը զբաղած է լինում թշնամիների դեմ պատերազմներով, Շապուհի II-րդը օգտվում է առիթից, ձերբակալում Տիրանին և կուրացնում: Տիրանի կուրացումից հետո, գահ է բարձրանում Տիրանի որդին՝ Արշակ II-ն

ՏԻՐԱՆ

Խոսրով Կոտակին հաջորդեց նրա որդի Տիրանը (339-350): Նրա օրոք պատերազմ բռնկվեց Հռոմի և Պարսկաստանի միջև:

Տիրանն ամեն կերպ աշխատեց խուսանավել երկու պետությունների միջև՝ բարեկամություն պահպանելով կայսրության և նորմալ հարաբերություններ՝ Սասանյան արքունիքի հետ: Տիրանը շարունակեց հոր սկսած թագավորական իշխանությունն ուժեղացնելու քաղաքականությունը: Նրա հրամանով գրեթե ամբողջությամբ բնաջինջ արվեցին Ռշտունիները, Արծրունիները և այլ նախարարական ընտանիքներ: Առաջին երկու Ընտանիքներից փրկված մեկական տղաները հետագայում Մամիկոնյանների օգնությամբ վերստացան իրենց տիրույթները: Ըմբոստ նախարարների դեմ Տիրան թագավորի սկսած պայքարում կարևոր դեր ունեցավ հայր-մարդպետը: Նա ձգտում էր, պատժելով անհնազանդ նախարարներին, ուժեղացնել թագավորական իշխանությունը:Քրիստոնեական եկեղեցու ուժեղացումը և ավատատիրական հաստատության վերածվելը խիստ անհանգստացրեց Տիրանին: Թագավորին և նրա շրջապատին դուր չէին գալիս եկեղեցու թե’ հզորանալը և թե’ արքունիքին հակադրվելու փորձերը: Հավասարակշռություն ստեղծելու նպատակով թագավորը չխոչընդոտեց հեթանոսության աշխուժացումը՝ առաջ բերելով կաթողիկոս Հուսիկի բուռն դժգոհությունը: Բանն այնտեղ հասավ, որ եկեղեցին Տիրանին համարեց ուրացող, իսկ Հուսիկը նրան արգելեց եկեղեցի մտնել: Թագավորը, որ բնավ էլ հեթանոս չէր դարձել և նպատակ ուներ հեթանոսության աշխուժացման միջոցով եկեղեցու դիրքերը թուլացնել, այդ ըմբոստությունից կատաղած կարգադրեց Հուսիկին բրածեծ անել: Շատ չանցած Հուսիկը մահացավ: Կաթողիկոսության պաշտոնը խլվեց Լուսավորչի տոհմից, և նոր ձեռնադրված կաթողիկոսներն անմռունչ ենթարկվում էին արքային: Տիրանի կյանքի վերջին տարիներին կրկին պատերազմ բռնկվեց Հռոմի և Պարսկաստանի միջև: Հակառակ իր կամքին, Հայոց թագավորն ստիպված եղավ դաշնակցել Հռոմի հետ: Վերջինս այդ կռիվներում պարտվեց, իսկ պարսկական զորքերը, դրանից օգտվելով, ներխուժեցին Հայաստան: Տիրանը գերի ընկավ և Շապուհ Բ-ի հրամանով կուրացվեց: Սակայն Շապուհ Բ-ն՝ պատերազմում անհաջողություն կրելով, ստիպված եղավ գերությունից ազատել Տիրանին: Գահ բարձրացավ Տիրանի որդի Արշակ Բ-ն:

Արշակ 2-րդ

Արշակ Բ-ն (350-368) գահ բարձրացավ Շապուհ Բ-ի համաձայնությամբ: Ուստի նա, քանի դեռ չէր ամրապնդել իր իշխանությունը, աշխատում էր չգրգռել Սասանյան արքունիքին:

Սակայն շուտով Արշակ Բ-ն կարողացավ իր դիրքերն ամրապնդել՝ արքունիք վերադարձնելով Մամիկոնյաններին և կարգավորելով հարաբերությունները մյուսների հետ: Հռոմեական կայսրությունն աշխատում էր Մեծ Հայքում վերականգնել իր խարխլված դիրքերը, սակայն ուժեղացած Արշակ Բ-ն ձգտում էր հավասարակշռված քաղաքականություն վարել իր երկու հզոր հարևանների նկատմամբ: Դա առաջ էր բերում Հռոմեական արքունիքի դժգոհությունը: Կամենալով եկեղեցին ծառայեցնել իր ներքին քաղաքականությանը՝ Արշակ Բ-ն կաթողիկոսական աթոռ բարձրացրեց Հուսիկի թոռ Ներսես Մեծին: Վերջինս մինչ այդ զինվորական էր և արքունիքում զբաղեցնում էր սենեկապետի պաշտոնը: Արշակի գահակալության առաջին շրջանում Ներսեսը թագավորի մերձավոր գործակիցն էր ու խորհրդատուն: 353թ. կաթողիկոս ձեռնադրված Ներսեսն Աշտիշատ գյուղում հրավիրում է հայկական եկեղեցական առաջին ժողովը: Այն ընդունեց եկեղեցական մի շարք կանոններ և կենցաղային խնդիրները կարգավորելու զանազան օրենքներ: Հատկապես խիստ կանոններ ընդունվեցին հեթանոսական սովորույթների դեմ: Արգելվեցին մերձավոր ազգականների ամուսնությունը, թաղումների ժամանակ անպարկեշտ լացն ու կոծը, հասցվող մարմնական վնասները, բազմակնությունը և հեթանոսական այլ հոռի սովորույթներ: Ժողովը Ներսեսի առաջարկով որոշում ընդունեց հիվանդանոցներ, աղքատանոցներ և օտարների համար հյուրանոցներ բացելու մասին: Եկեղեցու սպասավորներ պատրաստելու համար վճռվեց ասորերեն և հունարեն ուսուցմամբ դպրոցներ բացել: Հռոմի հետ հարաբերությունները կարգավորելու համար Ներսեսի գլխավորությամբ պատվիրակություն ուղարկվեց Կոստանդնուպոլիս, սակայն կաթողիկոսը ձերբակալվեց: Կայսրը Հայոց թագավորի դիրքերը թուլացնելու համար Հայաստան ուղարկեց Արշակի՝ պատանդության մեջ գտնվող եղբորորդիներ Գնելին և Տիրիթին՝ նպատակ ունենալով Արշակի հակահռոմեական քաղաքականության դեպքում նրանցից որևէ մեկին Հայոց գահ բարձրացնել: Հասկանալով այդ՝ Արշակն սկզբում սպանում է Գնելին, իսկ այնուհետև՝ Տիրիթին: Ազատվելով իր վտանգավոր մրցակիցներից՝ թագավորն ամուսնանում է Գնելի այրի Փառանձեմի հետ՝ փորձելով սիրաշահել նրա հորը՝ հզոր նախարար Անդովկ Սյունուն: Շատ չանցած ծնվում է թագաժառանգ Պապը:

Աղբի տեսակավորման վերաբերյալ նախագիծ

Նախագիծ՝ Իմ համայնքի աղբահանության ուսումնասիրությունը։

Մասնակիցներ՝ Էլեն Ավետյան, Էլեն Ասատրյան,Սրբուհի Մարգարյան, Նարե Սայադյան,Անահիտ Ջուհարյան

Նպատակ՝ տեղյակ լինել իմ բնակավայրի աղբի հետ կապված աշխատանքների մասին։

Ընթացք՝ 1.քարտեզագրել իմ համաինքի աղբի տեսակավորման ամանների տեղերը

2.տեղեկանալ ձեր շենքի համայնատիրությունը արդյոք կատարում է աղբի տեսավորկմանուղղությամբ աշխատանքներ. 
Փարաքար համայնքում կա ընդամենը մեկ կամ երկու աղբի տեսակավորման արկղիկներ։

3.մտքեր առաջարկել սեփական բակի մաքրության համար(մարդու հոգեբանությունը փոխվի).

Կառաջարկեի, որ ավելի շատ լինեն այդ տեսակավորման արկղերը,որպեսզի տարածքը լինի ավելի մաքուր և կոկիկ։

Որքան քիչ աղբ հասնի աղբավայր, այնքան քիչ վնաս կհասցվի բնությանն ու շրջակա միջավայրին։

Որտե՞ղ լցնել թափոնները։

Երևանի բոլոր վարչական շրջաններում տեղադրված են տեսակավորման թափոնամաններ։ Պարզապես պետք է տանն առանձնացնենք վերամշակելի թափոններն ու հասցնենք գունավոր թափոնամաններ, որոնցից

1․ դեղինը թղթի համար է,

2․ կապույտը՝  պլաստիկի,

3․ մոխրագույնը՝ ապակու համար։

Տրդատ I

1-ին դարի կեսերից նոր փուլ սկսվեց հայ-պարթևական հարաբերություններում։ Պարթևաստանում գահ բարձրացած Վաղարշ Ա Արշակունին (51-80) իր եղբոր՝ Տրդատի հետ 52 թվականին մտնում է Մեծ Հայք։

Պարթևները օգնում են հայերին դուրս վտարել հռոմեական դրածոներին և նրանց կողմից թագավոր հռչակված Հռադամիզդին, ով շուտով փախնում է Վիրք՝ հոր մոտ։ Տրդատը հռչակվեց Մեծ Հայքի թագավոր:

Հռոմեական կայսրությունը պատերազմ սկսեց Պարթևաստանի և Տրդատի դեմ, որ որոշ ընդհատումներով տևեց 10 տարի (54-64)։ Առաջին փուլում Կորբուլոն զորավարը 58 թվականի գարնանը Կարին–Կարս–Արտաշատ ուղիով ներխուժել է Մեծ Հայք: Այդ նույն ժամանակ Միջին Ասիայի ցեղերի հարձակումների պատճառով Վաղարշը ստիպված զորքի մեծ մասը դուրս է բերում Մեծ Հայքից և ուղղում Միջին Ասիա։ Հռոմեացիները հասան Արտաշատ, գրավեցին և ավերեցին այն։ Տրդատն իր փոքրաթիվ ուժերով հեռանում է Ատրպատական, որի թագավորը նրա եղբայրն էր՝ Բակուրը։

 59 թվականին Կորբուլոնի զորքերը շարժվում են դեպի Տիգրանակերտ և հռոմեացիները գրավում են այն։ Հայոց գահին է բարձրանում Կապադովկիայի թագավորական ընտանիքից Տիգրան Զ-ն, որի գահակալությունը մեծ դժգոհություն է առաջացնում երկրում։ Շուտով Վաղարշն ու Տրդատը դարձյալ մեծ զորքով մտնում են Մեծ Հայք և ժողովրդի օգնությամբ գահընկեց են անում Տիգրանին, ով շուտով փախնում է երկրից։ 61 թվականին Կորբուլոնը Մծբին քաղաքում զինադադար է կնքում և Տրդատին ճանաչում Հայոց թագավոր։

Արևելք է ուղարկվում նոր զորաբանակ՝ Պետոս զորավարի գլխավորությամբ։ 61 թվականի աշնանը հռոմեացիները դարձյալ ներխուժում են Մեծ Հայք և շարժվում դեպի Տիգրանակերտ։ Սակայն հայերի համառ դիմադրությունը ստիպում է Պետոսին կանգ առնել Հռանդեա կոչվող վայրում՝ Արածանի գետի հովտում։ Շուտով Պետոսի ճամբարը հայտնվում է հայ-պարթևական բանակի շրջափակման մեջ։

 62 թվականի գարնանը տեղի է ունենում Հռանդեայի ճակատամարտը, որտեղ հռոմեացիները ջախջախիչ պարտություն են կրում և Պետոսը հաշտություն է խնդրում։ Հաղթողները ծաղրուծանակի ենթարկելով հռոմեացիներին ստիպում են նրանց անցնել երեք նիզակներով պատրաստված «անարգանքի լծի» տակով:

Ներոն կայսրը Տրդատին հրավիրում է Հռոմ՝ թագադրելու։ Հռանդեայում հաշտության պայմանագիր կնքելուց հետո 3500 հոգանոց շքախմբով մեկնում է Տրդատը Հռոմ, որտեղ նրան ընդունում են արքայավայել։ Ներոնը բացի թագից նաև արհեստավորներ է տրամադրում հռոմեացիների կողմից ավերված Արտաշատի վերականգնման համար։ 66 թվականին Տրդատ Ա-ն վերադառնում է Մեծ Հայք։

Տրդատի գահակալությունը

Տրդատ Ա-ն վերադառնալով Հայաստան՝ զբաղվեց երկրի տնտեսության վերականգնմամբ և շինարարական աշխատանքներով։ Վերականգնվում է Արտաշատ մայրաքաղաքը, որը ստանում է նախկին շուքը։ Հռոմեացի պատմիչների վկայությամբ՝ այն կոչվում է «Ներոնեա»:

Մայրաքաղաքից ոչ հեռու՝ Ազատ գետի հոսանքով դեպի վեր՝ Գառնիում, կառուցվում է հզոր բերդ, ինչպես նաև արքայական բաղնիք և այլ կառույցներ։ Գառնու հեթանոսական տաճարը կառուցվել էր 77 թվականին՝ Հռոմի Կոլիզեյից 3 տարի առաջ։ Ենթադրվում է, որ տաճարը նվիրված է եղել արևի աստված Հելիոս-Միհրին: Միհրը, իբրև լույսի, ճշմարտության խորհրդանիշ, հաճախակի պատկերվել է ցուլի (խավարի) դեմ մենամարտելիս։ Տաճարի մոտ գտնվել է սպիտակ մարմարից քանդակված ցուլի կճղակ, որը պատկանել է քրիստոնեական կրոնի տարածման ժամանակ: Այնտեղ կառուցվում է ամրոց ու բաղնիք։ Գառնիիում պահպանվել է հունարեն թողած հետևյալ արձանագրությունը

Գառնիի տաճար

Գառնու ամրոցի կառույցը ստեղծվել էր դեռ մ.թ.ա. 3-2-րդ դարերում։ Տաճարը կառուցվել է եռանկյունաձև բարձր հրվանդանի վրա, որը հարավային, հարավարևմտյան և մասամբ արևելյան կողմերից շրջապատված է բնական անանցանելի ժայռերով, իսկ մնացած հատվածում տասնչորս ուղղանկյուն աշտարակների և ամրակուռ պարսպապատերի հաջորդականությամբ ստեղծվել է պաշտպանական հզոր պատնեշ։ Այն հատվածներում, որտեղ հակառակորդի հարձակումը հնարավոր էր ավելի նվազ ուժերով ետ մղել, աշտարակները կառուցված են միմյանցից 25-32 մ հեռավորության վրա, իսկ մյուս մասերում միմյանց ավելի մոտ են՝ դրված են 10-13,5 մ ավելի ներս՝ ստեղծելով արհեստական աղեղ, որի մեջ ներքաշված հակառակորդի ուժերին ավելի հեշտ է եղել խոցելը։

Գառնու սյունազարդ տաճարից արևմուտք, հրվանդանի գրեթե եզրից բարձրացել է պալատական շենքի խոշոր կառուցվածքը։ Բաղնիքի շենքը բաղկացած է միևնույն ուղղությամբ, միմյանց հաջորդող չորս սենյակներից։ Առաջին սենյակը, շնորհիվ իր դիրքի և ներքին առավել հարուստ ձևավորման եղել է բաղնիքի նախասրահ-հանդերձարանը։ Երկրորդ և երրորդ սենյակները, ունենալով հատակագծային միևնույն ձևը և չափերը, եղել են լոգարաններ, երկրորդը՝ սառը ջրի համար, երրորդը՝ գոլ։ Չորրորդ սենյակի մեծ մասը եղել է տաք ջրի լողասենյակը։

Պահպանվել է բաղնիքի խճանկարով հատակը, որը 15 գույնի բնական քարերով պատկերում է ծովային տեսարաններ։ Գիտական-գեղարվեստական մեծ հետաքրքրաթյուն է ներկայացնում հանդերձարանի խճանկարը, որը նախաքրիստոնեական Հայաստանի մոնումենտալ գեղանկարչության հուշարձաններից է։ Խճանկարի վրա պատկերված է ծով, ուր ներկայացված են տարբեր աստվածություններ, ջրահարսներ (ներեիդներ), ձկնորս, բազմապիսի ձկներ և այլն։ Պատկերներում կան ծովի հետ կապված զանազան արտահայտություններ «Ծովի խորք», «Ծովային անդորր» և այլն ու աստվածների անուններ:


Տրդատ թագավորը 2 անգամ՝ 72 և 75 թվականներին, հակահարված տվեց հյուսիսից ներխուժած ալանական ռազմատենչ ցեղերի արշավանքներին։

Տրդատին հաջորդում է որդին՝ Սանատրուկ Արշակունին (88-110)։ Սանատրուկն հիմնադրում է դարձնում Մծուրք քաղաքը՝ Արածանիի ափին, Մշո դաշտում: Սակայն հետագայում այն կործանվում է երկրաշարժից։ Սանատրուկի գահակալումն անցավ համեմատաբար խաղաղ պայմաններում: